Puszcza Białowieska – kalendarium : Współczesność

[Głosów: 5   Average: 2.6/5]

1990

1990
Zakończenie rozpoczętej w 1977 roku budowy zbiornika Siemianówka.

27 lipca 1990
Rada Najwyższa Białoruskiej SRR uchwala deklarację suwerenności.

1991

1991
Rada Naukowa Białowieskiego Parku Narodowego podejmuje uchwałę o wystąpieniu z wnioskiem o powiększeniu obszaru Parku na całą polską część Puszczy.

16 września 1991
Przekształcenie białoruskiego Gospodarstwa Rezerwatowo – Łowieckiego „Puszcza Białowieska” Park Narodowy Puszcza Białowieska (Государственный национальный парк ГНП „Беловежская пуща”), obejmujący cały obszar białoruskiej części puszczy (87,607 ha). To pierwszy park narodowy na Białorusi.

8 grudnia 1991
W ośrodku rządowym Wiskuly w białoruskiej części Puszczy Białowieskiej podpisane zostaje rozwiązanie ZSRR.

1992

1992
Obszar Parku Narodowego „Puszcza Białowieska” na Białorusi zostaje wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO.

1992
Lasy Państwowe występują o redukcję żubra. Stwierdzono „niespotykaną w historii” liczebność około 270 osobników, powodującą szkody o „niespotykanym rozmiarze” oraz konkurencję z jeleniami (3000 osobników). Postulowana jest redukcja do 80 – 150 osobników. Sprawa na szczęście cichnie.

1992 – 1993
Bank Światowy finansuje projekt rezerwatu biosfery „Puszcza Białowieska”, który nie przewiduje powiększenia parku narodowego sugerując, że „nie konserwacja lecz twórcza adaptacja stanowić powinna główne kierunki oddziaływań w Puszczy.”

1993

1993
UNESCO uznaje Park Narodowy Puszcza Białowieska na Białorusi (191,300 ha) za Rezerwat Biosfery Światowej Sieci Rezerwatów Biosfery programu UNESCO – MAB.

1994

1994
Rozpoczyna się szeroko zakrojona kampania mająca na celu rozszerzenie Białowieskiego Parku Narodowego na obszar całej Puszczy Białowieskiej. Działania prowadzi Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, powstała w Ameryce koalicja BISON, Państwowa Rada Ochrony Przyrody, Komitet Ochrony Przyrody PAN, Rada Ekologiczna przy Prezydencie RP oraz inni naukowcy i instytucje zajmujące się ochroną przyrody. Decydenci otrzymują około 500 tys. listów od obywateli domagających się objęcia ochroną całej Puszczy.

1994
Rozszerzenie granic Parku Narodowego „Puszcza Białowieska” na Białorusi.

1994 – 1995
Pozyskuje się się rocznie 146 tys. m3 drewna (głownie starodrzewów).

19 grudnia 1994
Dyrektor Generalny Lasów Państwowych ustanawia Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Puszczy Białowieskiej” (potem „Puszcza Białowieska”) o powierzchni 52,637 ha (zarządzenie Nr 30/1994).

1995

1995
W Warszawie oraz pod polską ambasadą w Londynie odbywają się międzynarodowe manifestacje, których uczestnicy domagają się rozszerzenia Białowieskiego Parku Narodowego, o Puszczy obraduje Sejm, powstaje nieistniejące już Towarzystwo ochrony Puszczy Białowieskiej.

1 kwietnia 1995
Objęcie ochroną gatunkową wilka na obszarze całego kraju z wyjątkiem województw krośnieńskiego, przemyskiego i suwalskiego, gdzie jest nadal gatunkiem łownym, oraz objęcie ochroną gatunkową rysia (Dz.U. 1995 nr 13 poz. 61, Dz.U. 1995 nr 11 poz. 50). Jest to wynik nacisku przyrodników i organizacji ekologicznych z „Pracownią na rzecz wszystkich istot” na czele.

31 lipca 1995
Zostaje utworzonych 9 rezerwatów o łącznej powierzchni 1,268.65 ha (M.P. 1995 nr 33 poz. 389,392,393,395,398,401-404):
„Berezowo” (115.26 ha), „Dolina Waliczówki” (44.75 ha), „Gnilec” (37.21 ha), „Kozłowe Borki” (246.97 ha), „Olszanka Myśliszcze” (278.32 ha), „Podcerkwa” (228.12 ha), „Podolany” (15.10 ha), „Przewłoka” (78.38 ha) i „Siemianówka” (224.54 ha).

1996

1996
Centrum Monitoringu Ochrony Ziemi (IUCN) uznaje Puszczę Białowieską jako jako wymagający specjalnej ochrony europejski leśny „gorący punkt”.
Z nicjatywy Pracowni na rzecz Wszystkich Istot powstaje Koalicja dla Puszczy Białowieskiej, skupiająca wiele czołowych organizacji ekologicznych.

16 sierpnia 1996
Wchodzi w życie rozporządzenie z dnia 16 lipca 1996 r. w sprawie Białowieskiego Parku Narodowego, na mocy którego zostaje on powiększony z 4,781.01 do 10,501.95 ha (Dz.U. 1996 nr 93 poz. 424). Stanowi to 19.1% obszaru polskiej części Puszczy.

Puszcza Białowieska, Białowieski Park Narodowy, Białowieża, obszar ochrony ścisłej, rezerwat ścisły, Białowieża
Polska część Puszczy Białowieskiej, stan od 1996 roku. Wcześniej obszar parku narodowego oraz rezerwatu ścisłego pokrywał się z obecnym obszarem ochrony ścisłej (darz-bor.info/mapy/puszcza)
1997

1997
W obliczu zagłady grożącej ostatniemu pierwotnemu lasowi Europy, Rada Naukowa Białowieskiego Parku Narodowego domaga się od premiera Cimoszewicza rozszerzenia parku na obszar całej Puszczy. To samo postulują również Komitety Ochrony Przyrody i Nauk Leśnych PAN oraz Polski Komitet Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody.

1997
Rada Europy przyznaje Białowieskiemu Parkowi Narodowem w Polsce i Parkowi Narodowemu Puszcza Białowieska na Białorusi prestiżowy Dyplom Europy.

1998

1998
Główny Konserwator Przyrody wstrzymuje cięcia w rezerwatach przyrody w Puszczy Białowieskiej.

1998
Minister ogłasza tzw. „Kontrakt dla Puszczy Białowieskiej”, który ma połączyć objęcie całej Puszczy parkiem do końca 2000 roku oraz stworzenie dogodnych warunków dla rozwoju społeczności lokalnej.

29 kwietnia 1998
Objęcie ochroną gatunkową wilka na obszarze całego kraju (Dz.U. 1998 nr 47 poz. 298). Tydzień później zostaje on zdjęty z listy zwierzyny łownej (Dz.U. 1998 nr 50 poz. 314).

6 lipca 1998
Dyrektor Generalny Lasów Państwowych wydaje Decyzja Nr 48 w sprawie wstrzymania wyrębu ponad stuletnich – drzew pojedynczych, – drzewostanów o charakterze naturalnym na terenie nadleśnictw w Puszczy Białowieskiej. (ZO-732-19/98).

1999

1999
Zostaje wydana zgoda na badania telemetryczne wszystkich 35 białowieskich rysi. Jest to równoznaczne ze skazaniem tych rzadkich i wrażliwych dzikich kotów na dożywocie w obrożach.

1999 – 2000
Gminy Puszczańskie i Białowieski Park Narodowy otrzymują dofinansowanie w ramach „Kontraktu dla Puszczy”. W 1999 roku 20 milionów, a w 2000 roku 10 milionów złotych. Z tych środków buduje się i zmodernizuje wiele szkół, wykonuje kanalizacjie, oczyszczalnie ścieków, modernizuje drogi, buduje praktycznie od nowa zespół muzealno-biurowo-hotelowy Białowieskiego Parku Narodowego.

26 października 1999
Obowiązująca od 1 stycznia 1990 roku nazwa Ministerstwo Ochrony Środowiska zostaje zmieniona na Ministerstwo Środowiska. Jeszcze wcześniejsza to Ministerstwo Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych (od 1 stycznia 1986 roku). Resort powstał formalnie z połączenia Urzędu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i Centralnego Urzędu Geologii, jednak ochroną przyrody (w tym parkami narodowymi) przez większą część okresu powojennego zajmowało się Ministerstwo Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego.

2000

2000
Minister Środowiska zostaje obrzucony w Białowieży jajami. Tłum jest zwieziony przez Komitet Protestacyjny Ziemi Hajnowskiej, faks nawołujacy do rozruchów jest rozsyłany z podlegającego Ministerstwu Środowiska Nadleśnictwa w Hajnówce. Można więc powiedzieć, że Ministerstwo Środowiska obrzuca samo siebie jajami.
Tak kończy się „Kontrakt dla Puszczy Białowieskiej”.

2000
Minister Środowiska podpisuje projekt Rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie objęcia ochroną całej Puszczy Białowieskiej w formie parku narodowego.
Sejmowa Komisja Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa stwierdza po wizji lokalnej, że powiększenie Białowieskiego Parku Narodowego musi się dokonać najszybciej jak tylko to możliwe, ale przy akceptacji lokalnych władz.

2001

2 lutego 2001
Wchodzi w życie ustawa z dnia 7 grudnia 2000 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody wprowadzająca obowiązek uzgadniania z samorządami tworzenia i rozszerzania parków narodowych (Dz.U. 2001 nr 3 poz. 21). Jest to równoznaczne z daniem lokalnym politykom prawa veta uniemożliwiającego tworzenie i rozszerzanie parków narodowych w Polsce.

2001
Pod pretekstem zmiany ustawy o ochronie przyrody i sprzeciwu samorządów lokalnych Ministerstwo Środowiska wycofuje się z obietnicy rozszerzenia Białowieskiego Parku Narodowego.

2001
Minister Antoni Tokarczuk wydaje na lata 2001 i 2002 zgodę na wycinanie stuletnich i starszych świerków oraz innych drzew, objętych moratorium. Pretekstem jest konieczność walki z kornikiem. Wywołuje to ostrą reakcję śodowiska przyrodników.

2002

2002
Powiększenie Parku Narodowego Puszcza Białowieska na Białorusi do 100,312 ha (ze strefą buforową o powierzchni 92,000 ha).

2002
Ministerstwo Środowiska wydaje oficjalny komunikat stwierdzający, że powiększenie Białowieskiego Parku Narodowego nie jest możliwe. Jako przyczyny zostają podane problemy finansowe oraz sprzeciw lokalnych samorządów.

marzec 2002
Rada Naukowo-Społeczna Leśnego Kompleksu Promocyjnego pod przewodnictwem prof. A.W. Sokołowskiego akceptuje Program Gospodarczo-Ochronny dla LKP „Lasy Puszczy Białowieskiej”, zakładający cięcia w większości ponad stuletnich drzewostanów.

kwiecień 2002
Skandal związany z wycięciem wbrew obowiązującemu moratorium 300 letniego dębu.

2003

10 czerwca 2003 – 31 grudnia 2011
Decyzją Ministra Środowiska z dnia 10.06.2003 zostaje sporządzony „Plan 'urządzania’ lasu dla nadleśnictw Białowieża, Browsk, Hajnówka do roku 2011”. Zakłada on intensyfikację dożynania Puszczy, ale wprowadza też zakaz wycinania ponadstuletich dębów, jesionow, klonów i wiązów. Jest to więc przedłużenie moratorium na wycinanie wiekowych drzew.

13 sierpnia 2003
Zostaje utworzony składający się z wielu części rezerwat Lasy Naturalne Puszczy Białowieskiej (Dz. U. 03.132.1236). Jego łączna powierzchnia 8.581,62 ha jest prawie tak duża jak obszar parku narodowego, obejmuje jednak tereny podmokłe i bezwartościowe z gospodarczego punktu widzenia. Ponadto na jego obszarze nagminnie wycina się drzewa.

listopad 2003
Zostaje ujawniona wycinka 7 dębów w wieku 150 – 200 lat w pasie granicznym na obszarze nowo utworzonego rezerwatu Lasy Naturalne Puszczy Białowieskiej. Bez wymaganych zezwoleń z Ministerstwa Środowiska. Jako powód podaje się stwarzanie zagrożenia dla zdrowia drwali oraz zasłanianie gałęziami pasa granicznego (interes obronny panstwa).

2004

2004
Powiększenie znajdującego się na Białorusi Parku Narodowego Puszcza Białowieska (Национальный парк Беловежская пуща, Belovezhskaya Pushcha National Park) z 96,198 do 163,500 ha. Od tej chwili jest on ponad 15 razy większy od Białowieskiego Parku Narodowego.

5 listopada 2004
Wchodzi w życie rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 roku, na mocy którego Puszcza zostaje włączona do europejskiej sieci obszarów chronionych Natura 2000 jako Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO) „Puszcza Białowieska” obejmujący powierzchnię 62,942.0 ha, rozszerzoną potem do 63,147.6 ha (Dz.U. 2004 nr 229 poz. 2313, Dz.U. 2007 nr 179 poz. 1275, Dz.U. 2008 nr 198 poz. 1226).

2005

23 – 29 czerwca 2005
Podczas obrad Międzynarodowej Rady Koordynującej programu UNESCO – MAB (Man And Biosphere) w kwaterze głównej UNESCO w Paryżu, należący do tego programu Rezerwat Biosfery UNESCO – MAB Bialowieza zostaje rozszerzony na obszar całej Puszczy Białowieskiej. Rezerwat ten nie jest jednak formą ochrony przyrody. Nadanie takiego statusu to jedynie wyróżnienie.

Puszcza Białowieska, Białowieski Park Narodowy, UNESCO-MAB, Światowa Sieć Rezerwatów Biosfery, Rezerwat Biosfery Bialowieza Białowieża, 2005, World Network of Biosphere Reserves, Man and the Biosphere Programme, Belovezhskaya Pushcha, Bialowieza Białowieża Forest, mapa
Rezerwat Biosfery UNESCO – MAB Bialowieza po rozszerzeniu. Zaznaczona kolorem ciemnozielonym strefa centralna rezerwatu biosfery obejmuje Białowieski Park Narodowy i rezerwaty przyrody, a strefy buforowe oraz przejściowa pozostałą część Puszczy Białowieskiej. Mapa ze strony bpn.com.pl.
2006

3 marca 2006
Dzień międzynarodowej solidarności dla Puszczy Białowieskiej. Z inicjatywy Białowieża International Solidarity Network (BISON) zostaje zorganizowanych na całym świecie kilkanaście akcji.

7 lipca 2006
Międzynarodowy protest w Hajnówce przeciwko żądaniu leśnków wydania zgody na wycięcie 112 dębów w rezerwatach Puszczy Białowieskiej. Pikieta zorganizowana z inicjatywy Pracowni oraz międzynarodowej grupy Biketour.

grudzień 2006
Zespół Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do Opracowania Projektu Ustawy Regulującej Status Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Puszczy Białowieskiej przygotowuje projekty ustaw:
• o utworzeniu Parku Narodowego Puszczy Białowieskiej (na obszarze całej Puszczy Białowieskiej)
• o ustanowieniu „Programu zrównoważonego rozwoju regionu Parku Narodowego Puszczy Białowieskiej w latach 2008-2013”
• o zmianie ustawy o ochronie przyrody i innych ustaw
Faszystowskie grupy sprawujące władzę w Polsce w politycznym amoku nie robią jednak nic, żeby je wcielić w życie i projekty przepadają z powodu sprzeciwu lokalnych polityków.

2007

kwiecień 2007
Pracownia na rzecz Wszystkich Istot kieruje do prokuratury w Hajnówce sprawę wycięcia dwóch ponadstuletnich klonów, czyli wbrew obowiązującemu zakazowi.

17 sierpnia 2007
Zostaje zawieszony dyplom ekologicznej gospodarki leśnej (Forest Stewardship Council FSC) dla Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku. Powodem są min. wycinki drzew w rezerwatach Puszczy Białowieskiej.

październik 2007
Rada Europy zawiesza Dyplom Europy dla Białowieskiego Parku Narodowego. Jednym z powodów jest brak 10 letniego planu ochrony. Wyróżnienie to traci również Park Narodowy Puszcza Białowieska na Białorusi.

13 listopada 2007
Komisja Europejska zatwierdza Obszar Mający Znaczenie dla Wspólnoty (OZW) „Puszcza Białowieska”, zaproponowany w kwietniu 2004 roku. Puszczę dzieli więc tylko jeden krok od włączenia do europejskiej sieci obszarów chronionych Natura 2000 jako Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk (SOO) „Puszcza Białowieska”, od tej chwili działają już jednak na jej obszarze przepisy unijne.

2009

19 – 20 czerwca 2009
W Białowieży odbywają się obchody Światowego Dnia Ochrony Środowiska, podczas których Ministerstwo Środowiska prezentuje Białowieski Plan Rozwoju, czyli koncepcję rozwoju społeczno-gospodarczego regionu w zgodzie w zgodzie z planami rozszerzenia granic Białowieskiego Parku Narodowego. Według wstępnych planów do parku ma zostać włączony cały obszar obecnego Nadleśnictwo Białowieża oraz część Nadleśnictwa Browsk. Zajmowałby on wtedy 49 % powierzchni Puszczy (to wzrost z 17%). Poza parkiem nadal pozostałyby tereny Nadleśnictwa Hajnówka. Gminy powiatu hajnowskiego w zamian za ewentualną zgodę na częściowe powiększenie parku mają otrzymać około 150 milionów dotacji celowych. To suma równa 15 rocznym budżetom gminy Białowieża. Obchody zostają zorganizowane w ramach platformy promocji Puszczy „Partnerstwo dla Puszczy Białowieskiej”, stworzonej przez Ministerstwo Środowiska z okazji 600 lecia jej ochrony.

2010

2010
W rezerwacie Szafera wzdłuż szosy Hajnówka – Białowieża przeprowadzona zostaje „pielęgnacyjna” wycinka ponad 400 drzew, które według jej organizatorów zagrażają bezpieczeństwu ruchu. Są to głównie świerki. Drewno nie zostaje zabrane, ale pozostawione do naturalnego rozkładu. Wycinane są również drzewa rosnące wzdłuż innych dróg oraz szlaków.
Wycinkę poprzedza komisyjny przegląd drzew przeprowadzony 12 maja. Zostaje on zorganizowany przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Białymstoku, która zaprasza do niego przedstawicieli różnych instytucji.
Nie ma protestów przeciwko tej wycince.

10 – 13 sierpnia 2010
Rozwieszeniem wielkiego transparentu na ścianie Ministerstwa Środowiska Greenpeace rozpoczyna akcję w obronie Puszczy Białowieskiej. Wkrótce na skwerze przy budynku powstaje zielone miasteczko. Udaje się wynegocjować obietnice redukcji wycinek.

13 sierpnia – 12 listopada 2010
Przez 3 miesiące trwa akcja zbierania podpisów pod obywatelskim projektem zmiany ustawy o ochronie przyrody, znoszącym prawo Liberum Veto lokalnych samorządów wszystkich szczebli wobec tworzenia i rozszerzania parków narodowych (nawet na obszarach należących do skarbu państwa czyli wszystkich obywateli, jak Puszcza Białowieska). Projekt zawiera również zapis przywracający wpływ Państwowej Rady Ochrony przyrody na decyzje o odwoływaniu dyrektorów parków narodowych.
Udaje się zebrać bezprecedensową liczbę ponad 250 tysięcy podpisów, z czego co najmniej około połowa przypada na aktywistów i wolontariuszy Greenpeace oraz stworzoną w tym celu przez tą organizację platformę mobilizacji TyDecydujesz.org.

20 października 2010
Po półtorarocznych konsultacjach Ministerstwo Środowiska na konferencji prasowej ogłasza rezygnację z rozszerzenia Białowieskiego Parku Narodowego. Powodem jest odrzucenie ministerialnej propozycji przez radę gminy Narewka, a później Hajnówka. Na powiększenie parku wymagana jest bowiem zgoda radnych gmin Białowieża, Hajnówka i Narewka oraz powiatu hajnowskiego i sejmiku województwa podlaskiego. Sprzeciw chociażby jednej z pięciu wymienionych stron uniemożliwia podjęcie decyzji, co gwarantuje niesławny zapis w ustawie o ochronie przyrody.
Dla zmniejszenia obrazu rozmiaru klęski ministerstwo obiecuje trzykrotne zmniejszenie wyrębów i wprowadzenie strefy wolnej od polowań.
Wkrótce negatywną uchwałę podejmuje również rada gminy Białowieża.
Gminy odrzucają znacznie już okrojony projekt. Park zostałby rozszerzony jedynie do około 34% obszaru Puszczy, byłby rozbity na wyspy, a 60% przyłączonych terenów stanowiłyby istniejące rezerwaty. W zamian za 75 milionów złotych.

2011

20 stycznia 2011
W Sejmie odbywa się pierwsze czytanie wyżej wymienionego obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody, w wyniku czego zostaje on skierowany do Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w celu rozpatrzenia.

sierpień 2011
Rada Gminy Białowieża wnioskuje o wykreślenie z listy pomników przyrody 13 drzew – 8 dębów, 2 jesionów i 3 sosen. 11 z nich znikło i nikt nie wie, w jakich okolicznościach. Pozostałe 2 – dęby, według radnych zostały ścięte, ponieważ zagrażały bezpieczeństwu publicznemu. Część drzew była nie tylko pomnikami, ale rosła w rezerwatach „Kozłowe Borki” oraz „Lasy Naturalne Puszczy Białowieskiej”. W jednym z dwóch wymienionych dębów o znanym losie znajdowało się siedlisko rzadkiego i chronionego chrząszcza pachnicy dębowej.

2012

2012
Zostaje zatwierdzony kolejny dokument o komicznej nazwie Plan „Urządzania” Lasu (PUL), tym razem na lata 2012–2021. Przewiduje on pozyskanie średnio 48 tys. m3 rocznie puszczańskiego drewna.

12 stycznia 2012
Mniej więcej po roku w Sejmie odbywa się drugie pierwsze czytanie projektu. Drugi raz to samo, ponieważ przed jesiennymi wyborami nie znaleziono czasu na zajęcie się nim i całą procedurę trzeba rozpocząć od początku. Projekt zostaje skierowany do dalszych prac w Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.

2014

23 czerwca 2014
Komitet Światowego Dziedzictwa UNESCO podczas sesji odbywającej się w dniach 15-25 czerwca w stolicy Kataru Doha zaaprobował rozszerzenie Obiektu Światowego Dziedzictwa Puszcza Białowieska prawie na całą Puszczę. Po polskiej stronie obiekt został powiększony z 5069 do 59576 ha (niemal 12 razy), po białoruskiej ogółem minimalnie zmniejszony o ponad 5000 ha (na różnych obszarach zmniejszony lub rozszerzony). Obecnie po obydwu stronach granicy zajmuje on łączną powierzchnię 141885 ha, razem ze strefą buforową 166708 ha. Nazwa obiektu została zmieniona z „Belovezskaya Pushcha/Bialowieza Forest” na „Bialowieza Forest”.

Puszcza Białowieska, Białowieski Park Narodowy, UNESCO, Obiekt Lista Dziedzictwa Światowego, Obiekt Lista Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego, World Heritage List Site, Belovezhskaya Pushcha, Bialowieza Białowieża Forest, mapa
Obiekt Światowego Dziedzictwa Puszcza Białowieska (Bialowieza Forest). Obszar po rozszerzeniu w 2014 roku zaznaczony kolorem ciemnozielonym, pozostałe części Puszczy Białowieskiej szarym. Kolory granic: czerwony – Obiekt Światowego Dziedzictwa Białowieski Park Narodowy (Bialowieza National Park) tak jak wpisany w 1979 r., fioletowy – Obiekt Światowego Dziedzictwa Puszcza Białowieska (Belovezskaya Pushcha/Bialowieza Forest) po rozszerzeniu na białoruską część w 1992 r., czarny – granica państwa. Mapa ze strony whc.unesco.org.
2015

listopad 2015
Na obszarze Puszczy Białowieskiej rozpoczynają się prace archeologiczne prowadzone przy użyciu lotniczego skanowania laserowego (ALS).
Ich wyniki są potem wykorzystywane przez przeciwników ochrony Puszczy Białowieskiej z Lasów Państwowych wykazujących, że Puszcza jest dziedzictwem kulturowym, obniżających w ten sposób jej wartość przyrodniczą jako lasu naturalnego.

12 listopada 2015
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Białymstoku z wieloletnim opóźnieniem ustanawia plan zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Puszcza Białowieska PLC200004. Wprowadza on m. in. zakaz wycinania ponadstuletnich drzewostanów.

2016

25 marca 2016
Ministerstwo Środowiska wprowadza aneks do Planu Urządzania Lasu z 2012 roku, pozwalający na trzykrotne zwiększenie pozyskania drewna. Pretekstem jest konieczność „walki” z gradacją kornika drukarza, czyli czegoś określanego terminem „cięcia sanitarne”, związanego z traktowaniem lasu jako źródła desek.

19 kwietnia 2016
Aneks zostaje zaskarżony do Komisji Europejskiej.

10 lipca 2016
Na 40 sesji komitetu UNESCO odbywającej się w dniach 10-20 lipca w Istambule w Turcji Polska m. in. zostaje wezwana do przygotowania raportu z oceną stanu ochrony obiektu oraz po raz kolejny do przygotowania wraz ze stroną białoruską planu zarządzania całego obiektu transgranicznego.
Pogorszenie wartości obiektu może stać się podstawą wpisania Puszczy Białowieskiej na Listę Dziedzictwa Światowego w Niebezpieczeństwie, czyli obiektów zagrożonych usunięciem z Listy Dziedzictwa Światowego.
Jest to wynik korespondenci z Ministerstwem Środowiska oraz licznych skarg wysyłanych przez strony trzecie. Bo wpisanie na Listę Dziedzictwa Światowego jest wyróżnieniem, „orderem”, a nie formą ochrony przyrody. I wyróżnienie to może zostać odebrane w przypadku niszczenia obiektu.

2017

2017
W miejscowości Nieznany Bór, 3 km od Hajnówki, rozpoczyna się budowa osiedla apartamentowców o nazwie „Enklawa Białowieska”. Ma składać się z 3 budynków wielorodzinnych z odkrytym basenem z plażą i innymi obiektami. Początek prac to IV kwartał 2017 roku, oddanie do użytkowania planuje się na IV kwartał 2018 roku.
Osiedle położone jest w samym sercu Puszczy Białowieskiej, na obszarze Natura 2000.
W miejscowości jest już 9 dużo starszych budynków.

maj 2017
We wsi Pogorzelce obrońcy Puszczy Białowieskiej tworzą Obóz dla Puszczy. Potem w ciągu roku podczas blokowania harwesterów czyli ogromnych maszyn do wycinki drzew są usuwani przez policję, straż leśną, często brutalnie, prześladowani przez grupy osób prywatnych, przeciwko nim skierowanych zostaje około 300 wniosków o ukaranie, są ciągani po sądach, niektórzy dostają bardzo dotkliwe grzywny. Pojawia się też 12 zgłoszeń do prokuratury o przekroczenie uprawnień przez funkcjonariuszy.
W sumie w obozie uczestniczy około 1500 osób.
W trakcie tych wszystkich zmagań wyraźnie widać uwikłanie ochrony Puszczy Białowieskiej w nienawiść pomiędzy dwiema największymi w tym czasie partiami – Platformą Obywatelską oraz Prawem i Sprawiedliwością.

12 lipca 2017
Na 41 sesji komitetu UNESCO odbywającej się w dniach 1-12 lipca w Krakowie Polska m. in. po raz drugi zostaje ostrzeżona, że Puszcza Białowieska może zostać wpisana na Listę Dziedzictwa Światowego w Niebezpieczeństwie. Ponownie zostana obszar ła również wezwana do przygotowania odpowiednich dokumentów i poinformowana, że szacowanie wpływu stosowania aneksu do PUL na obszar Natura 2000 nie jest adekwatne dla obiektu IUCN.

13 lipca 2017
Komisja Europejska wnosi oskarżenie do Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE) skargę z powodu łamania przez Polskę na obszarze Natura 2000 Puszcza Białowieska unijnych przepisów ochrony przyrody – dyrektyw ptasiej i siedliskowej.

grudzień 2017
Wyraźna redukcja wycinki Puszczy Białowieskiej. Harwestery nie pracują już we wtorek 21 listopada, czyli w dzień po pogrożeniu przez TSUE ogromnymi karami pieniężnymi. Te ogromne maszyny pojawiają się w Puszczy Białowieskiej po raz pierwszy w 2017 roku.
W sumie w 2017 roku Ministerstwo Środowiska rękami Lasów Państwowych wycina 180 tys. drzew, co odpowiada ilości 190 tys. m3 drewna. Porównywalną ilość pozyskano w ciągu jednego roku aż około 30 lat wcześniej.
Ponad połowa z tego zostaje pozyskana w drzewostanach ponadstuletnich, uważanych za wskaźnik naturalności lasu.

12 grudnia 2017
W Trybunale Sprawiedliwości UE (TSUE) odbywa się rozprawa potwierdzająca łamanie prawa unijnego przez Ministerstwo Środowiska. Wszystko to za późno – Lasy Państwowe wycięły już wszystko co chcialy wyciąć. Wcześniej zignorowały wydany 27 lipca przez TSUE tymczasowy zakaz wycinki, zaczęły jedynie zmieniać uzasadnienie z cięć sanitarnych na zapewnienie bezpieczeństwa publicznego. Natomiast poskutkowały być może zapowiedzi bardzo wysokich kar finansowych dla Polski o wysokości 100 tys. euro dziennie, którymi TSUE pogroził 20 listopada.

2018

3 lutego 2018
Dyrektor Lasów Państwowych informuje w audycji radiowej, że od 2016 roku trwają prace nad planem zarządzania obiektu transgranicznego i potrwają jeszcze 3-5 lat. Po jakimś czasie w mediach pojawia się zapowiedź wykonania tego planu do końca roku.


Literatura:

  1. Hedemann O. 2004 (reprint wydania z 1939 roku). Dzieje Puszczy Białowieskiej w Polsce przedrozbiorowej (w okresie do 1798 roku). Agencja „Benkowski”, Bialystok.
  2. Kossak S. 2001. Saga Puszczy Białowieskiej. Muza SA, Warszawa.
  3. Samojlik T. 2006. Łowy i inne pobyty królów polskich i wielkich książąt litewskich w Puszczy Białowieskiej w XV-XVI wieku. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej. 3-4: 293-305.Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  4. Więcko E. 1984. Puszcza Białowieska. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
  5. le baron de Brincken [Julius Karol von Brincken], Mémoire descriptif sur la forêt impériale de Białowieża, en Lithuanie. N. Glücksberg, Warszawa 1828.Tekst na stronie Open Library.
  6. Gienc J., Król P. 1998. Mózgowioczaszka Bison priscus ze zbiorów przyrodniczych Muzeum Narodowego w Kielcach na tle podobnych znalezisk w Polsce. Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach 19: 137-153.
  7. Jędrzejewska B, Samojlik T. 2004. Kontrakty Jana III Sobieskiego z lat 1675-1686 w sprawie dzierżawy i użytkowania Leśnictwa Białowieskiego. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 52: 321-330.Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  8. Karcov G. 1903. Belovezhskaya Pushcha, Sankt Petersburg.Tekst na stronie Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej.
  9. Keczyński A. 2008. Leona Wyczółkowskiego wrażenia z Białowieży. Matecznik. Nr 2/2008 : 15-17.Tekst na stronie Białowieskiego Parku Narodowego.
  10. Krasnodębski D, Dulinicz M, Samojlik T, Olczak H, Jędrzejewska B. 2008. Cmentarzysko ciałopalne kultury wielbarskiej w uroczysku Wielka Kletna (Białowieski Park Narodowy, woj. Podlaskie). Wiadomości Archeologiczne 60: 361-376.
  11. Krasnodębski D, Samojlik T, Olczak H, Jędrzejewska B. 2005. Early medieval cemetery in the Zamczysko range, Białowieża primeval forest. Sprawozdania Archeologiczne 57: 554-583.Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  12. Okołow Cz. 2009. Świadek królewskich łowów. Matecznik. Numer specjalny: 19-20. (przełom lat 2009/2010)Tekst na stronie Białowieskiego Parku Narodowego.
  13. Pucek Z., Belousova I.P., Krasińska M, Krasiński Z.A., Olech W. 2002. European bison Bison bonasus: Current state of the species and an action plan for its conservation. Mammal Research Institute, Polish Academy of Sciences, Białowieża, Poland.Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  14. Pucek, Z. (ed.); Pucek, Z., Belousova, I.P., Krasinska, M., Krasinski, Z.A. and Olech, W. (comps.). 2004. European Bison. Status Survey and Conservation Action Plan. IUCN/SSC Bison Specialist Group. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK. ix + 54 pp.Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  15. Samojlik T. 2005. Stanisław August Poniatowski w Puszczy Białowieskiej (30 sierpnia – 2 września 1784 roku). Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 53: 35-52.Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  16. Samojlik T, Jędrzejewska B. 2003. Wczesnośredniowieczne cmentarzyska w polskiej części Puszczy Białowieskiej – badania, stan obecny i ochrona. W: Ochrona dóbr kultury i historycznego związku człowieka z przyrodą w parkach narodowych.Red. Partyka J. Ojców: 527-538.Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  17. Samojlik T, Jędrzejewska B. 2004. Użytkowanie Puszczy Białowieskiej w czasach Jagiellonów i jego ślady we współczesnym środowisku leśnym. Sylwan 148: 37-50.Tekst na stronie pisma Sylwan .
  18. Samojlik T, Jędrzejewska B, Kamiński T. 2003. Polana pasieczna na akwareli Jana Henryka Müntza. Puszcza Białowieska – polowanie na niedźwiedzia (1780-1783). Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 51: 387-394.Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  19. Samojlik T. (red.): Ochrona i łowy: Puszcza Białowieska w czasach królewskich. Zakład Badania Ssaków PAN, Białowieża 2005.Tekst na stronie Repozytorium Cyfrowego Instytutów Naukowych (RCIN).
  20. Samojlik T, Jędrzejewska B, Krasnodębski D, Dulinicz M, Olczak H. 2007. Człowiek w Puszczy. Akademia 4: 36-37.Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  21. Van Kolfschoten Th. 2000. The Eemian mammal fauna of central Europe. Geologie en Mijnbouw / Netherlands Journal of Geosciences 79(2/3): 269-281.
  22. Adam Bohdan, Marta Rachela Grundland, Michał Kolbusz, Michał Książek, Augustyn Mikos, Jakub Rok, we współpracy z Andrzejem Szkodzinem, konsultacja naukowa: dr Michał Żmichorski, dr hab. Anna Orczewska. Puszcza Białowieska – raport z dewastacji. Wyniki społecznej kontroli działalności Lasów Państwowych w Puszczy Białowieskiej w 2017 roku. Teremiski-Warszawa, kwiecień 2018.

oraz strony www: bp21.org.by, npbp.brest.by, puszcza_bialowieska.republika.pl, pracownia.org.pl, Wikipedia

i in.