Puszcza Białowieska – kalendarium : I wojna światowa

[Głosów: 1   Average: 5/5]

1915

1915
Car Mikołaj II przyjeżdża na jedną dobę do Białowieży i wychodzi na spacer po Puszczy bez broni.

20 kwietnia 1915
Dowództwo niemieckie wydaje tymczasowy dekret o polowaniu obejmujący żubry całkowitą ochroną. Ma on powstrzymać niekontrolowane zabijanie tych zwierząt przez żołnierzy i inne osoby. Dopiero 30 sierpnia 1915 roku zostaje wydany odpowiedni rozkaz dywizyjny, a 25 września dla całej armii.

15 sierpnia 1915
Wojska niemieckie zajmują Puszczę i wkrótce rozpoczynają deportację miejscowej ludności w głąb Rosji. W Puszczy żyje wtedy 785 żubrów.

1916

1916
W Puszczy jest już tylko około 200 żubrów (wg. niemieckiego radcy leśnictwa Eschericha). To wynik prowadzonej na potrzeby armii niemieckiej rzezi tych zwierząt.

1916 – 1918
W 1916 roku rusza pierwszy niemiecki tartak w Puszczy Białowieskiej, rozpoczyna się budowa leśnej kolejki wąskotorowej przeznaczonej do wywozu drewna. Podczas całej okupacji zostają wzniesiono wielkie tartaki w Hajnówce, Białowieży oraz Gródku i zostaje położonych około 300 km torów. W ciągu 2.5 roku spośród 32.6 mln m3 zapasu drewna puszczańskiego zostaje wywiezionych do Niemiec 4.5 mln m3 drewna wysokiej jakości. Według niektórych źródeł jest to ilość porównywalana z całkowitym pozyskaniem podczas poprzednich kilkuset lat (5 mln m3). Obszar Puszczy o powierzchni 6 tys ha pokrywją zręby zupełne, 10 tys ha przerębowe. Ostatnich 400 tys. m3 wyciętych w roku gospodarczym 1917 – 1918 Niemcy nie zdążają wywieźć. Pozostawione nieokorowane drewno wywołuje klęskę kornika.

1916
Do Białowieży przyjeżdża Hugo Conventz – niemiecki propagator ochrony przyrody. Dzięki niemu Niemcy zaczynają chronić żubry i wyłączają spod rabunkowego plądrowania „Park natury” w pobliżu rzeczki Orłówka.

1917

marzec 1917
Według prof. G. Roesiga w Puszczy żyje tylko 121 żubrów.

1918

17 lipca 1918
W Jekaterynburgu położonym u stóp Uralu zostaje rozstrzelany wraz z rodziną i służbą były car Mikołaj II.

20 grudnia 1918
Niemcy uciekają z Białowieży. Puszcza na krótko dostaje się pod zarząd litewski.

Literatura:

  1. Hedemann O. 2004 (reprint wydania z 1939 roku). Dzieje Puszczy Białowieskiej w Polsce przedrozbiorowej (w okresie do 1798 roku). Agencja „Benkowski”, Bialystok.
  2. Kossak S. 2001. Saga Puszczy Białowieskiej. Muza SA, Warszawa.
  3. Samojlik T. 2006. Łowy i inne pobyty królów polskich i wielkich książąt litewskich w Puszczy Białowieskiej w XV-XVI wieku. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej. 3-4: 293-305.
    Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  4. Więcko E. 1984. Puszcza Białowieska. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa
  5. le baron de Brincken [Julius Karol von Brincken], Mémoire descriptif sur la forêt impériale de Białowieża, en Lithuanie. N. Glücksberg, Warszawa 1828.
    Tekst na stronie Open Library.
  6. Gienc J., Król P. 1998. Mózgowioczaszka Bison priscus ze zbiorów przyrodniczych Muzeum Narodowego w Kielcach na tle podobnych znalezisk w Polsce. Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach 19: 137-153.
  7. Jędrzejewska B, Samojlik T. 2004. Kontrakty Jana III Sobieskiego z lat 1675-1686 w sprawie dzierżawy i użytkowania Leśnictwa Białowieskiego. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 52: 321-330.
    Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  8. Karcov G. 1903. Belovezhskaya Pushcha, Sankt Petersburg.
    Tekst na stronie Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej.
  9. Keczyński A. 2008. Leona Wyczółkowskiego wrażenia z Białowieży. Matecznik. Nr 2/2008 : 15-17.
    Tekst na stronie Białowieskiego Parku Narodowego.
  10. Krasnodębski D, Dulinicz M, Samojlik T, Olczak H, Jędrzejewska B. 2008. Cmentarzysko ciałopalne kultury wielbarskiej w uroczysku Wielka Kletna (Białowieski Park Narodowy, woj. Podlaskie). Wiadomości Archeologiczne 60: 361-376.
  11. Krasnodębski D, Samojlik T, Olczak H, Jędrzejewska B. 2005. Early medieval cemetery in the Zamczysko range, Białowieża primeval forest. Sprawozdania Archeologiczne 57: 554-583.
    Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  12. Okołow Cz. 2009. Świadek królewskich łowów. Matecznik. Numer specjalny: 19-20. (przełom lat 2009/2010)
    Tekst na stronie Białowieskiego Parku Narodowego.
  13. Pucek Z., Belousova I.P., Krasińska M, Krasiński Z.A., Olech W. 2002. European bison Bison bonasus: Current state of the species and an action plan for its conservation. Mammal Research Institute, Polish Academy of Sciences, Białowieża, Poland.
    Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  14. Pucek, Z. (ed.); Pucek, Z., Belousova, I.P., Krasinska, M., Krasinski, Z.A. and Olech, W. (comps.). 2004. European Bison. Status Survey and Conservation Action Plan. IUCN/SSC Bison Specialist Group. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK. ix + 54 pp.
    Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  15. Samojlik T. 2005. Stanisław August Poniatowski w Puszczy Białowieskiej (30 sierpnia – 2 września 1784 roku). Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 53: 35-52.
    Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  16. Samojlik T, Jędrzejewska B. 2003. Wczesnośredniowieczne cmentarzyska w polskiej części Puszczy Białowieskiej – badania, stan obecny i ochrona. W: Ochrona dóbr kultury i historycznego związku człowieka z przyrodą w parkach narodowych.Red. Partyka J. Ojców: 527-538.
    Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  17. Samojlik T, Jędrzejewska B. 2004. Użytkowanie Puszczy Białowieskiej w czasach Jagiellonów i jego ślady we współczesnym środowisku leśnym. Sylwan 148: 37-50.
    Tekst na stronie pisma Sylwan .
  18. Samojlik T, Jędrzejewska B, Kamiński T. 2003. Polana pasieczna na akwareli Jana Henryka Müntza. Puszcza Białowieska – polowanie na niedźwiedzia (1780-1783). Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 51: 387-394.
    Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  19. Samojlik T. (red.): Ochrona i łowy: Puszcza Białowieska w czasach królewskich. Zakład Badania Ssaków PAN, Białowieża 2005.
    Tekst na stronie Repozytorium Cyfrowego Instytutów Naukowych (RCIN).
  20. Samojlik T, Jędrzejewska B, Krasnodębski D, Dulinicz M, Olczak H. 2007. Człowiek w Puszczy. Akademia 4: 36-37.
    Tekst na stronie Zakładu Badania Ssaków PAN.
  21. Van Kolfschoten Th. 2000. The Eemian mammal fauna of central Europe. Geologie en Mijnbouw / Netherlands Journal of Geosciences 79(2/3): 269-281.

oraz strony www: bp21.org.by, npbp.brest.by, puszcza_bialowieska.republika.pl, pracownia.org.pl, Wikipedia

i in.