Puszcza Białowieska – kalendarium : Czasy powojenne

16 sierpnia 1945
W Moskwie zostaje podpisany polsko – radziecki traktat graniczny. Kształt granicy jest konsekwencją ustaleń między delegacją PKWN a Stalinem oraz postanowień Konferencji jałtańskiej (4 – 11 lutego 1945), kiedy to zostaje ustalony powojenny porządek świata. Polska między innymi traci Kresy Wschodnie, w tym ponad połowę Puszczy Białowieskiej. Otrzymujemy 55,000 hektarów Puszczy, Białoruska SRR 74,500 hektarów.

17 lipca 1946
Na mocy porozumienia podpisanego 5 lipca następuje przekazanie Białoruskiej SRR 5 żubrów spośród 17 hodowanych w Białowieży. Zwierzęta zostają umieszczone w dawnym nadleśnictwie „Królewski most”. Zapoczątkowują one hodowlę białoruskiej populacji tego gatunku.

16 stycznia 1948
Wchodzi w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 listopada 1947 r. o utworzeniu Białowieskiego Parku Narodowego o powierzchni 4781.01 ha (Dz.U. 1947 nr 74 poz. 469). Stanowi to 8.69% obszaru polskiej części Puszczy. Oprócz fragmentu Puszczy (4716 ha) obejmuje on rezerwat Żubrów, rezerwat Tarpanów i osadę „Zwierzyniec” (15 ha) oraz park pałacowy (50.01 ha).
Jest to właściwie reaktywacja przedwojennego parku narodowego.

30 stycznia 1948
Rozpoczęcie nieudanej hodowli łosi. U progu lat dziewięćdziesiątych zostaje podjęta druga próba, również zakończona niepowodzeniem.

1949
W Republice Białoruskiej ZSRR do zbiorników wodnych zostaje wprowadzony północnoamerykański piżmak (Ondatra zibethicus).

1950
Zostaje pozyskanych ponad 400 tys. m³ drewna.

1951
W ZSRR zostaje utworzony rezerwat „Puszcza Białowieska” (Государственный заповедник „Беловежская пуща”).

1952
W Puszczy Białowieskiej powstaje Stacja Botaniczna Polskiej Akademii Nauk (PAN), od 1962 roku Stacja Geobotaniczna Uniwersytetu Warszawskiego (UW).

13 września 1952
Z Ośrodka Hodowli Żubrów (OHŻ) zostają wypuszczone na wolność pierwsze 2 żubry, w ciągu następnych 15 lat kolejnych 28 osobników. Od tej chwili populacja żubrów w polskiej części Puszczy Białowieskiej wzrasta do ok. 250–300 osobników. Pod koniec 2008 roku naliczono w Polsce aż 456 żubrów, w tym 53 młode.

1953
W Republice Białoruskiej ZSRR z hodowli żubrów liczącej już 19 osobników zostaje wypuszczonych na wolność pierwszych 7 zwierząt. Po latach białoruskie stado wolnościowe liczy już 235 – 315 żubrów, w ciągu ostatnich kilkunastu lat ponad 600 osobników.

1954
W Puszczy Białowieskiej powstaje Zakład Badania Ssaków PAN.

1955
Pojawia się jenot.

29 stycznia 1955
Rząd podejmuje uchwałę rozpoczynającą akcję tępienia wilka, w której nawet ustala premie za jego zabicie. Wkrótce wilk zostaje zdjęty z listy zwierząt łownych i uznany za szkodnika. W latach 1956 – 1959 w całej Polsce ginie ponad 1700 tych drapieżników. Do 1 kwietnia 1959 roku pozostaje tylko 255 osobników.

24 grudnia 1955
Wyłączenie wilka ze spisu zwierząt łownych (Dz.U. 1955 nr 45 poz. 303).

1956
W białoruskiej części Puszczy zostają wypuszczone bobry.

1956
Zostaje pozyskanych około 600 tys. m³ drewna.

19 stycznia 1957
Minister leśnictwa powołuje pierwszą radę naukową Białowieskiego Parku Narodowego.

sierpień 1957
Przekształcenie białoruskiego rezerwatu „Puszcza Białowieska” w Gospodarstwo Rezerwatowo – Łowieckie o tej samej nazwie (Государственное заповедно-охотничье хозяйство ГЗОХ „Беловежская пуща”). Staje się on miejscem polowań komunistycznych dygnitarzy i ich gości. Powstaje rządowy ośrodek Wiskuly (Вискули/Viskuli), później dwa sztuczne zbiorniki przeznaczone do polowań na ptactwo. Wkrótce liczebność zwierzyny (zwłaszcza jeleni) przekracza optymalną 3 – 5 razy, co doprowadza do zaniku młodych drzewek. Zostają rozpoczęte również prace melioracyjne. Doprowadzają one do obniżenia się poziomu wód gruntowych, a to do przekształcenia wielu ekosystemów i gradacji kornika drukarza.

1958
W Puszczy Białowieskiej stwierdzono obecność 3-4 bobrów pochodzących prawdopodobnie zza wschodniej granicy, gdzie wypuszczono 12 osobników. W tym samym roku w Popielnie na Mazurach powstaje Doświadczalna Ferma Bobrów.

27 sierpnia 1959
Wilk ponownie gatunkiem łownym z powodu wejścia w życie nowej ustawy (Dz.U. 1959 nr 36 poz. 226) i utraty ważności rozporządzenia wyłączającego go z listy zwierząt łownych.

maj 1961
W Lublinie odbywa się zakłamana narada administrcji Lasów Państwowych z 10 nadleśnictw, gdzie jeszcze występują głuszce. Jej postanowienia nie mają w praktyce żadnego pozytywnego wpływu na los tego gatunku. W Puszczy Białowieskiej ostatnie samce głuszców zostają wytępione w połowie lat siedemdziesiątych. Przez jakiś czas są jeszcze widywane osamotnione głuszyce.

13 lutego 1962
Utworzenie rezerwatu „Lipiny w Puszczy Białowieskiej” o powierzchni 24.51 ha (M.P. 1962 nr 13 poz. 54).

22 maja 1969
Zostaje utworzony „Rezerwat Krajobrazowy w Puszczy Białowieskiej” (im. prof. Wł. Szafera) o powierzchni 1356.91 ha (M.P. 1969 nr 16 poz. 128).

1972
Rozszerzenie granic Gospodarstwa Rezerwatowo – Łowieckiego „Puszcza Białowieska” w Republice Białoruskiej ZSRR.

lipiec 1974
Słynna sprawa zastrzelenia żubra w rezerwacie ścisłym przez pracowników OHŻ za zgodą Dyrektora BPN. Próbujący wyjaśniać na drodze oficjalnej to wydarzenie leśniczy Jacek Wysmułek zostaje usunięty z zajmowanego stanowiska.

30 września 1974
Utworzenie rezerwatów „Nieznanowo” i „Pogorzelce” o powierzchni 6.15 ha i 27.49 ha (M.P. 1974 nr 32 poz. 194).

1975
Stado wolnościowe żubrów przekracza „ustaloną” liczebność 230 – 250 osobników. Do roku 1979 zostaje ona zredukowana do 208 żubrów (polowania dewizowe na zwierzęta wywożone do Puszczy Boreckiej, eliminacja w Puszczy).

1975
Minister leśnictwa podnosi wiek rębności drzew w Puszczy.

17 stycznia 1976
UNESCO włącza Białowieski Park Narodowy do Światowj Sieci Rezerwatów Biosfery programu UNESCO – MAB (Man And Biosphere).

1979
W latach 1949 – 1979 udział drzewostanów ponadstuletnich spada z 38.2 do 29.8%, w latach 1975 – 1979 zostaje pozyskanych około 1.166 mln m³ drewna.

22 – 26 października 1979
Białowieski Park Narodowy zostaje wpisany przez UNESCO na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego, na której widnieją takie obiekty jak centrum historyczne Krakowa (łącznie z Wawelem), pałac królewski w Wersalu, Stonehenge czy Park Narodowy Yellowstone.

Obiekt Dziedzictwa Światowego zaznaczony kolorem zielonym, pozostałe części Puszczy Białowieskiej szarym, granica państwa czerwonym. Mapa z 2009 roku. Ponieważ Białowieski Park Narodowy został w 1996 roku powiększony, obecnie wyróżnieniem tym objęta jest mniej więcej jego połowa, odpowiadająca obszarowi ochrony ścisłej (co widać na tej mapie). Powstały w 1991 roku park po stronie bałoruskiej został wpisany dopiero w roku 1992. Modyfikacja mapy ze strony whc.unesco.org.

1 grudnia 1979
Zostaje utworzonych 6 rezerwatów o łącznej powierzchni 645.47 ha (M.P. 1979 nr 26 poz. 14):
„Głęboki Kąt” (40.46 ha), „Michnówka” (85.86 ha), „Sitki” (34.09 ha), „Starzyna” (370.08 ha), „Szczekotowo” (36.44 ha), „Wysokie Bagno” (78.54 ha).

1983 – 1992
Wystąpienia uczonych (prof. J.B. Falińskiego, prof. A.W. Sokołowskiego) wskazujące na konieczność zwiększenia powierzchni Białowieskiego Parku Narodowego i wstrzymania dalszej eksploatacji Puszczy Białowieskiej.

1 maja 1985
Zostaje utworzony rezerwat „Dębowy Grąd” o powierzchni 100.47 ha (M.P. 1985 nr 7 poz. 60).

1986
Zostaje utworzony Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Narwi (34,809 ha). Na jego terenie znajduje się niewielka część Puszczy Białowieskiej.

1989
W latach 1979 – 1989 zostaje pozyskanych 2.18 mln m³ drewna.